Το Βοτονόσι βρίσκεται στο 46ο χλμ. της εθνικής οδού
Ιωαννίνων – Τρικάλων (Ε92) σε υψόμετρο 820 μ.
Είναι κτισμένο κάτω από το βουνό Πλάκα και την κορυφή Kiatrâ Skriptâ (Κιάτρα σκρίπτ) δηλαδή Πέτρα Γραμμένη σε 1147 μ. ύψος βόρια του Μετσοβίτικου ποταμού (Άραχθος λεγόταν πριν τη μελέτη του υδροηλεκτρικού έργου πηγών Αώου) και πάνω στην αρχαία Εγνατία οδό “Δίοδος Mintcio” (Δίοδος Αρκουδότοπος)
Όταν το 47 π.Χ. ο Γάιο Ιούλιος Καίσαρ με 20.000 στρατό και με 1.000 ιππείς κατέβηκε στην Ήπειρο δια της τότε Εγνατίας οδού (Δίοδος 'Mintcio') κατευθυνόμενος προς τα Φάρσαλα και προς τη Μακεδονία, καθοδόν αρρώστησε βαριά από κακοήθη πυρετό και έμεινε τρείς μέρες στο χωριό «Votanoso»... Τον κράτησαν εκεί οι κάτοικοι του χωριού και του έδωσαν να πίνει αφέψημα βοτάνου χαμαινδριάς (Hamaidrium Polium Plante Medisinale) και μέσα σε δύο ημέρες είχε θεραπευθεί. Από τα βότανα που θεράπευαν την νόσο έχει πάρει και το όνομα «Votanoso (Βοτανόσο)», και με τα χρόνια έγινε Βοτονόσι...
Ως ανταμοιβή για την θεραπεία και την περιποίηση που
του πρόσφεραν οι κάτοικοι του χωριού και μετά από παράκληση των κατοίκων, ο
Γάιος Ιούλιος Καίσαρ τους άφησε εκεί μια στρατιωτική μονάδα η οποία μονάδα, έκτισε
απέναντι από το χωριό ένα μικρό φρούριο και έμειναν εκεί για να τους προστατεύουν από τις λεηλασίες των
πειρατών και για να προστατεύουν με περιπολίες και την δίοδο Mintcio.
(Από το βιβλίο: Ιστορική περιγραφή
ιδρύσεως & εξελίξεως των Κομών: ΚΟΝΤΣΙΚΑΣ, ΔΡΑΜΙΣΙΩΝ,ΠΑΣΣΑΡΩΝΟΣ, ΚΟΒΎΛΙΑΝΗΣ
ή (ΠΟΛΥΛΟΦΟΥ εδώ αναφέρει και για το Βοτονόσι), ΒΟΥΤΣΑΡΑ, ΒΟΥΝΕΙΜΑ, και
ΔΩΔΩΝΗΣ. «Υπό Αναστ. Δ. Βλαχόπουλου, Ιωάννινα 1973»
- *** -
Βοτονόσι 1941 – συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς
Στις 20 Απριλίου 1941 ημέρα του Πάσχα, ο υποστράτηγος Τσολάκογλου διοικητής του ΤΣΔΜ του τομέα Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας σε συνεννόηση με τον διοικητή του Α΄ Σώματος Στρατού, αντιστράτηγο Παναγιώτη Δεμέστιχα, τον διοικητή του Β΄ Σώματος Στρατού, αντιστράτηγο Γεώργιο Μπάκο, και τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνα, πραξικοπηματικά κατάργησε τον διοικητή Στρατιάς Ηπείρου Ιωάννη Πιτσίκα και ανέλαβε ο ίδιος διοικητής της Στρατιάς και υπέγραψε πρωτόκολλο ανακωχής με τον διοικητή της 1ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Ες-Ες, υποστράτηγο Γιόζεφ Σεπ Ντήτριχ (Josef "Sepp" Dietrich) στο χωριό Βοτονόσι μέσα στο σπίτι του τότε πρόεδρο του χωριού Νικόλαου Μίχου ή Σπανίκος.
Ο αρχηγός του Ελληνικού Στρατού, αρχιστράτηγος
Αλέξανδρος Παπάγος μη γνωρίζοντας τι έχει γίνει στα Ιωάννινα, σε τηλεγράφημά
του προς το Τμήμα Στρατιάς Ηπείρου, κατήγγειλε την πρωτοβουλία του Τσολάκογλου
ως αντίθετη προς τα συμφέροντα της πατρίδας, διέταξε την αντικατάσταση του
Τσολάκογλου και αγώνα «μέχρι εσχάτου ορίου δυνατοτήτων». Ήταν όμως ήδη
αργά. (Date: 1941-04-20)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Ως αρχικό προσωρινό
διερμηνέα (μέχρι να έρθουν οι δικοί τους διερμηνείς), χρησιμοποιήθηκε ο Βοτονοσιότης
Αθανάσιος Γ. Μαυρογιώργος ο οποίος –όπως λένε– εκτός από τα Ελληνικά, μιλούσε
άλλες 7 γλώσσες :
Ø Τοπικά Βλάχικα (τα οποία μοιάζουν περίπου 40% με τα Ιταλικά,30% περίπου με
τα
Ρουμανικά,
και 80 – 85% περίπου με τα Μολδαβικά)
Ø Ιταλικά
Ø Ρουμάνικα
Ø Γερμανικά
Ø Αιγυπτιακά
Ø Αραβικά
Ø Σλαβικά
Βιβλιογραφία:
[Χάρτης Κοντογόνη 1912].
[Αυστριακός Χάρτης 1914].
[Leake 1835 I, 294].
[Αραβαντινός 1856 Β, 341].
[Ζώτος 1878, 162].
[Αραβαντινός 1905, 49].
[Papahagi 1905, 147].
[Πατριαρχείο 1906, μζ΄].
[Απαρίθμησις 1913].
[Λεξικόν Συνοικισμών 1923, 22].
[Λεξικόν Οικισμών 1974, 203].
[Κουκούδης, 81, 109]
[Λεξικό Σταματελάτου 2001, 141]
[Weigand 1895, 316].
[Date: 1941-04-20]
